सत्य कधीही पुसले जात नाही

विरोधी पक्षनेते राहुल गांधी यांची दमदार एन्ट्री

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या जगात सत्य वगळले जाऊ शकते. पण, प्रत्यक्षात सत्य पुसले जात नाही. सत्य हे सत्यच असते, असे काँग्रेस नेते आणि लोकसभेतील विरोधी पक्षनेते राहुल गांधी यांनी गेल्या मंगळवारी प्रसारमाध्यमांशी बोलताना सांगितले. लोकसभेत राष्ट्रपतींच्या अभिभाषणावरील आभार प्रदर्शन ठरावावरील चर्चेदरम्यान राहुल यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि भाजपवर जोरदार टीका केली होती. लोकसभेतील विरोधी पक्षनेते म्हणून त्यांचे हे पहिलेच भाषण होते. या भाषणातील काही शब्द सभापती ओम बिर्ला यांनी हटविले. त्यावर राहुल यांनी नाराजी व्यक्त केली आहे. यासंदर्भात त्यांनी सभापतींना पत्र लिहिले आहे.

संसदेत राष्ट्रपतींच्या अभिभाषणावरील धन्यवाद प्रस्तावावर राहुल गांधी यांनी विरोधी पक्षनेते म्हणून लोकसभेत आपले पहिले भाषण दिले. त्यांचे भाषण 100 मिनिटांचे होते आणि लोकसभा निवडणुकीतून जिवंत झालेल्या विरोधी गटात या काळात जो उत्साह दिसून आला तो उल्लेखनीय होता, सत्ताधारी पक्षात ज्या प्रकारची घाई दिसून येत होती, त्यावरून राहुल आपल्या रणनीतीत यशस्वी झाल्याचेही दिसून येते. या भाषणानंतर लगेचच भाजपप्रमाणेच दोन केंद्रीय मंत्री आणि पक्षाच्या मुख्य प्रवक्त्याने पत्रकार परिषद घेऊन राहुल यांच्या बोलण्याला प्रत्युत्तर देण्याचा प्रयत्न केला. आणि मग मीडिया मॅनेजमेंट आणि भाजपचा प्रोपगंडा सेल राहुल यांच्या उणिवांवर हल्ला चढवण्याच्या किंवा अधोरेखित करण्याच्या मोहिमेत गुंतले. पण संसदेच्या आत दिसणारी जिवंतता टीव्ही चॅनेल्स आणि वर्तमानपत्रांमध्येही प्रतिबिंबित झाली आणि सगळीकडे राहुल यांना ते स्थान आणि प्रसिद्धी मिळाली जी सहसा त्यांच्या वाट्याची नव्हती. युट्यूबसह सोशल मीडियावर राहुल आणि विरोधकांनी निवडणुकीपासूनच एक प्रकारची आघाडी घेतली आहे. साहजिकच या भाषणाचाच नव्हे, तर या शंभर मिनिटांच्या सत्य नाकारणाऱ्यांच्या तमाशाचा गोंगाट होता. 

राहुल यांच्या भाषणाचा आशयही बदलला आहे, पण मुख्य म्हणजे त्यांची पद्धत बदलली आहे. काँग्रेसच्या जयपूर अधिवेशनात कार्याध्यक्षपदी निवड झाल्यानंतर त्यांनी जबरदस्त भाषण केले, संसदेतही त्यांचे भाषण एक-दोन वेळा चांगले झाले, पण त्यानंतरच्या वागणुकीने त्यांचा प्रभाव धुवून गेला. या वेळीही हिंदू समाजात किंवा भारतीय समाजात शांतता, अहिंसा, निर्भयता हे गुण दाखवण्यासाठी चित्रे दाखवण्यासारखी कामे त्यांनी केली नसती तर त्याचा चांगला परिणाम झाला असता. काही विषयांवर कमी-अधिक भर देण्याचीही चर्चा होऊ शकते. दोन दिवसांपूर्वी नीटवरील चर्चेचे भाषण थांबवायचे होते, पण शंभर मिनिटांच्या भाषणात ते फारच कमी होते. 

पण राहुल गांधी यांनी इतरांच्या खेळपट्ट्यांवर खेळण्याऐवजी स्वत:च्या खेळपट्टीवर फलंदाजी केली, याचे कौतुक करावे लागेल. सरकारच्या वतीने प्रथम बोलताना खासदार अनुराग ठाकूर यांनी आणीबाणी आणि राज्यघटनेवर भाष्य केले, पण राहुल यांनी सत्ताधारी पक्षाच्या लोकांना पुन्हा पुन्हा नियमपुस्तिका आणि संविधान पाहण्यास भाग पाडले. अग्निवीर योजना, छएएढ परीक्षेतील घोटाळा, शेतकऱ्यांना रास्त भाव, मणिपूर, सभापतींचे भेदभावपूर्ण वर्तन (माईक बंद करण्याच्या मुद्द्यासह), भाजप आणि राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे हिंदुत्व आणि भांडवलदारांप्रती सरकारचे औदार्य यावर त्यांनी निशाणा साधला आणि पंतप्रधानांसह पाच केंद्रीय मंत्री मध्येच उभे राहिले. 

भाजप आणि त्यांच्या वरिष्ठ लोकांमध्ये भीती व्यक्त केली जाते, तेव्हा प्रशासन, राजकारण, प्रसारमाध्यमे आणि समाजातील भीतीबद्दल बोलणे सोपे जाते. पण राहुल यांनी लोकसभा अध्यक्ष पंतप्रधानांसमोर नतमस्तक होण्याचा आणखी एक रंजक किस्सा उपस्थित केला आणि तुम्ही सभागृहाचे सर्वेसर्वा आहात, तुम्ही कोणापुढेही नतमस्तक होऊ नये, असे म्हटले. सभापतींनीही तत्परता दाखवली आणि त्यांनी ताबडतोब हा आपल्या विधीशी संबंधित असल्याचे सांगून आपला जीव वाचविला. पण राहुल यांचे विधान बरोबर आहे, ते संस्काराच्या नावाखाली लपवता येणार नाही. विशेष म्हणजे राज्यसभेच्या सभापतींचे वर्तन अधिकच पक्षपाती होते. 

दहा वर्षांनंतर राहुल गांधी हे घटनात्मक दर्जा घेऊन संसदेतील विरोधी पक्षनेते पदी विराजमान झाले असून, नजीकच्या काळात देशाला पुन्हा आत्मा मिळेल, असा संदेश देण्यात आला आहे. अठराव्या लोकसभेच्या पहिल्याच अधिवेशनात राष्ट्रपतींच्या धन्यवाद प्रस्तावावरील चर्चेदरम्यान राहुल गांधी यांना ’कौन राहुल’ म्हणून खिल्ली उडवणारे त्यांच्या प्रत्येक शब्दाने भारावून जातात, हा या शतकातील लोकशाहीचा सर्वात मजबूत संदेश आहे.

भाजप आणि राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ भीतीची पेरणी करत असल्याचा पुनरुच्चार केला. सोमवारी राहुल यांच्या भाषणातील सर्वात समर्पक विधान म्हणजे त्यांचे उत्तर होते: होय, तरीही मी विरोधी पक्षात आहे. याचा मला अभिमान आहे. कारण सत्तेपलीकडच्या सत्याचे मूल्य आपल्यासाठी अधिक महत्त्वाचे आहे. देशाच्या भल्यासाठी अभिमान बाळगून आम्ही विरोधी पक्षात आहोत. सत्तेशिवाय तुम्ही स्वत:ची कल्पनाही करू शकत नाही. आमच्यात आणि तुमच्यात हाच फरक आहे. राहुल यांनी सत्तेच्या पलीकडे जाऊन रचनात्मक विरोधी पक्ष, राष्ट्रउभारणीसाठी सुधारणात्मक चळवळीची गरज व्यक्त केली आहे. गेल्या 10 वर्षांपासून मोदींच्या नेतृत्वाखालील एनडीए सरकार देशाला मागे ढकलत आहे, असा युक्तिवाद राहुल यांनी केला. लोकसभेतील विरोधी पक्षनेते प्रत्येक चूक मोजून ’इंडिया’ आघाडीचे ’धोरणात्मक विधान’ करीत आहेत. विविध धार्मिक समजुतींच्या तत्त्वज्ञानातूनच राहुल यांनी भगवान शिव, येशू ख्रिस्त, गुरु नानक आणि बुद्ध यांच्या छायाचित्रांवर प्रकाश टाकला. जैन संकल्पनेतील अहिंसेबद्दल बोलून राहुल यांनी संघ परिवाराच्या हिंदुत्वावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले. सर्व धर्म अभय मुद्राला महत्त्व देतात आणि ते हाताच्या तळहातातून सूचित केले जाते, असे राहुल म्हणाले.

वाढत्या महागाईमुळे देशातील लाखो गृहिणी त्रस्त झाल्या आहेत. नोटाबंदीमुळे छोटे व्यापारी भयभीत झाले होते. आपल्या हक्कांची मागणी करणाऱ्या शेतकऱ्यांना दहशतवादी ठरवण्यात आले. अग्निपथ प्रकल्पाच्या माध्यमातून लष्करालाही भयभीत केले जात आहे. प्रश्नपत्रिका फुटणे आणि छएएढ घोटाळ्यामुळे बेरोजगारीतरुण आणि विद्यार्थी भयभीत झाले आहेत. अयोध्येसह भाजपला जनतेने दिलेला धक्का हे भीतीचे युद्ध करून जास्त काळ सत्ता टिकवता येणार नाही, याचे उदाहरण आहे.

अमित शहा अनेकदा उभे राहिले. मंत्री राजनाथ सिंह, किरण रिजिजू, भूपेंद्र यादव, पृथ्वीराज चौहान, खासदार निशिकांत दुबे आदींनी सातत्याने उभे राहून पॉइंट ऑफ ऑर्डरची मागणी केली. तो राहुल नावाचा माणूस नाही, ते सभागृहनेते आहेत, जे संपूर्ण विरोधी पक्षाचे नेतृत्व करतात. स्वत:च्या हितापेक्षा सर्व पक्षांना आणि त्यांच्या सदस्यांना डोळ्यासमोर ठेवून आणि त्यांच्या मतांचा आदर करून आपण पुढे जात असल्याचे राहुल सांगताना ऐकू येत आहेत. हेमंत सोरेन आणि केजरीवाल यांच्या तुरुंगवासानंतरही लोकशाही ही आपल्याला दुखावणारी भावना आहे, असे राहुल जेव्हा म्हणतात, तेव्हा एकजुटीने बळकट होणारा विरोधही राहुल व्यक्त करत आहेत.

नरेंद्र मोदी हे मणिपूरचेही पंतप्रधान आहेत, ज्यांनी गृहयुद्ध होऊनही आजपर्यंत मणिपूरला भेट दिलेली नाही. त्यांच्या मते मणिपूर हा या देशाचा भाग नाही. मुस्लिम, ख्रिश्चन आणि शीखांवर हल्ले केले जात आहेत, अल्पसंख्याकांना घाबरवले जात आहे. आपल्या देशात अल्पसंख्याक हे देशभक्त आहेत जे देशासाठी खडकासारखे उभे राहतात. संधी मिळेल तेव्हा तेच देशाचे नाव उंचावतात, असे राहुल गांधी म्हणाले. आता संसदेत एक विरोधी पक्षनेता आहे जो संघ परिवाराला समोरासमोर तोंड देत आहे. संपूर्ण भारतभर फिरून संघ परिवार आणि कॉर्पोरेटवेड्या माध्यमांच्या टोमण्यांवर मात करणारे गांधी आता भारतीय राज्यघटनेचे आणि लोकशाहीचे रक्षण करत आहेत.

_ शाहजहान मगदुम