इस्रायल हा जगातील सर्वांत घृणास्पद, वर्णद्वेषी आणि दडपशाही राजवटीद्वारे चालविला जातो असे ज्यांना वाटते त्यांच्यासाठी येथे खरोखरच एक अतिशय वाईट बातमी आहे.
इस्रायली राज्य आणि त्याच्या निर्दयी पद्धती येथे राहण्यासाठी तर आहेतच, पण अत्यंत भयावहपणे आपल्या सामूहिक जागतिक भवितव्याचा नमुनाही आहे.
गाझामध्ये इस्रायलींनी केलेला अविश्वसनीय विध्वंस पाहून अनेकांच्या मनात एक साधा प्रश्न उभा राहिला असेल की, 'युरोपीय अपराधीपणाचा आणि अमेरिकन महत्त्वाकांक्षेचे हे बेकायदेशीर अपत्य पुन्हा पुन्हा या सगळ्यातून कसे सुटते?' याचे उत्तर असे आहे की, इस्रायल हे एक विचित्र ऐतिहासिक विकृती होण्याऐवजी एक आदर्श राज्य आहे जे जागतिक अभिजनांना येत्या काळात जगभर पसरवायचे आहे.
एक असे जग जिथे एक लहान, श्रीमंत उच्चभ्रू लोक इस्रायली लोकांसारखे 'निवडलेले लोक' असतील आणि पृथ्वीवरील उर्वरित लोक पॅलेस्टिनी होतील - राहण्यायोग्य जागेत बंदिस्त केले जातील, अयोग्य आर्थ्रोपोड्ससारखे चिरडले जातील.
एक असे जग जिथे सत्ताधारीवर्ग संस्थात्मक वर्णभेदाच्या व्यवस्थेत ज्यांना 'तुच्छ मानव' समजतात, त्यांच्या चोरलेल्या संसाधनांवर आणि श्रमावर जगतात.
एक असे जग जिथे लष्करी राज्याचे सैन्य नियमितपणे कोणालाही, अगदी संपूर्ण लोकसंख्येला गोळ्या घालू शकते आणि त्यांना 'दहशतवादी' म्हणू शकते.
एक असे जग जिथे राष्ट्रउभारणीच्या प्रक्रियेत आपोआपच इतर प्रत्येक राष्ट्राचे सार्वभौमत्व मोडीत निघते, त्यांच्या लोकांना चेहरा नसलेले, नावाजलेले, असहाय जनसमूह बनवते.
इस्रायलचे मानवतेविरुद्धचे निर्लज्ज गुन्हे तथाकथित 'आंतरराष्ट्रीय समुदाया'ने का सहन केले, हा प्रश्न अजिबात नवीन नाही, हा प्रश्न सात दशकांपूर्वी या राष्ट्राची हिंसक बांधणी झाल्याच्या दिवसापासून विचारला जात आहे. झायोनिस्ट दहशतवादाचा वारसा, पॅलेस्टिनींवरील असंख्य नरसंहार, त्यांची जमीन पद्धतशीरपणे हडप करणे, नागरिकांवर नियमितपणे होणारे बॉम्बस्फोट, शांतता कार्यकर्त्यांची हत्या अशा मोठ्या प्रमाणावर गुन्ह्यांचा विचार करणारे इतर कोणतेही नवोदित राष्ट्र आतापर्यंत अस्तित्वातून हद्दपार झाले असते.
अनेकांनी या कोंडीचे उत्तर वेगवेगळ्या प्रकारे देण्याचा प्रयत्न केला आहे. इस्रायल हा मध्य-पूर्वेतील अमेरिकेचा बुलडॉग आहे 'तेथील तेलसंपत्तीवर लक्ष ठेवण्यासाठी, पाश्चिमात्य शस्त्रांच्या विक्रीला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि अरब राजवटींना नम्रपणे शरण येण्यासाठी घाबरवण्यासाठी'. आणि आपल्या सर्व कृतींमध्ये इस्रायल केवळ अमेरिकेतील आपल्या मार्गदर्शकांचे अनुकरण करतो, ज्यांच्या स्वतःच्या मानवतेविरुद्धच्या गुन्ह्यांची यादी आपल्या शिष्याची यादी काहीच नाही.
इतर काहींच्या मते ज्यू वर्चस्ववाद्यांनी चालवलेला इस्रायल च पाश्चिमात्य देशांना स्वत:च्या कुटिल हेतूंसाठी डावलत आहे. येशू ख्रिस्त आणि आर्मागेडॉन यांचे पुनरागमन घडवून आणण्यात झायोनिस्टांच्या भूमिकेबद्दल काही गुंतागुंतीच्या बुलडॉगवर विश्वास ठेवणारे अमेरिकेतील ख्रिश्चन मूलतत्त्ववादी त्यांना या सगळ्यात प्रोत्साहन देतात. (जगाचा शेवट या विचित्र बेड फेलोजनेच मुद्दाम घाईगडबडीत केला.)
दुसऱ्या आवृत्तीत पाश्चिमात्य शक्तींच्या मदतीने आणि प्रोत्साहनाने इस्रायलची स्थापना ही युरोपातील अत्यंत अत्याचारित ज्यू जनतेची असहाय पॅलेस्टिनी लोकांच्या डोक्यावर एक ऐतिहासिक उधळपट्टी होती आणि ज्यूंचे 'निर्जंतुकीकरण' केलेल्या युरोपचे नाझी स्वप्न पूर्ण करणारे होते. युरोपीय वसाहतवादाच्या बळींविरुद्ध युरोपीय वर्णद्वेषाच्या बळींचा एक निंदनीय दस्तावेज.
इस्रायलच्या निर्मितीशी युरोपचा इतिहास आणि दुसऱ्या महायुद्धानंतरच्या अमेरिकेच्या भूराजकारणाचा बराच संबंध आहे, यात शंका नाही.
वंश आणि जीवशास्त्र, प्रदेश विजयाबरोबर राष्ट्रहिताचे कच्चे समीकरण, वसाहतवादी राज्याचे क्रूर जाळे आणि सर्वांत वाईट म्हणजे फॅसिझमशी होणारा संघर्ष, ज्याचा सियोनिझम हा आरसा बनला आहे, अशा १९ व्या शतकातील युरोपचे सर्व ओझे इस्रायल राज्याने आपल्या युगात अनेक अर्थांनी व्यापले आहे.
परंतु ऐतिहासिक प्रवृत्तींवर लक्ष केंद्रित केल्याने समकालीन इस्रायल आज एका भयानक जागतिक भविष्याचा साचा बनला आहे ही वस्तुस्थिती अधोरेखित होते. इथेच भूतकाळाचे संचित ओझे, वर्तमानाच्या क्रुसिबलमध्ये योग्य तापमानाला भिजलेले, आपल्या डोळ्यांसमोर उमटणाऱ्या व्यापक जगाची रूपरेषा आकार देत आहेत.
सभ्य वर्तनाच्या कोणत्याही तत्त्वांपासून अलिप्त आणि सर्व आंतरराष्ट्रीय कायद्यांचा अवमान करणारा आक्रमक इस्रायली 'किंमत काहीही असो' हा स्वार्थाचा पाठपुरावा जगाच्या इतर अनेक भागांतील सरकारांसाठी आदर्श बनला आहे. प्रत्येक इंडिकेटर या विकृत प्रवृत्तीकडे लक्ष वेधतो. अलीकडच्या काळात पॅलेस्टिनींवर इस्रायलने केलेल्या हल्ल्याला 'जगाच्या मालकांनी' ज्या प्रकारे उघडपणे सहमती दिली आहे, त्यावरून या गोष्टीची साक्ष मिळते की, केवळ मध्यपूर्वेच्या संदर्भातच नव्हे, तर स्वत:च्या भूमीवरही सगळीकडच्या उच्चभ्रूंना हा हिंसाचार उपयुक्त वाटतो.
फक्त इस्राएलमधून एक मिनिट नजर काढून जगभर बघा आणि मला काय म्हणायचे आहे ते तुम्हाला दिसेल. गरीब, वांशिक किंवा धार्मिक अल्पसंख्याक, ऐतिहासिकदृष्ट्या उपेक्षित किंवा कमी खर्चात गुलाम होऊ शकणाऱ्या कोणत्याही लोकसंख्येच्या विरोधात सगळीकडे सरकारे आपापल्या राष्ट्रीय सीमांमध्ये कार्यरत आहेत हे मिनी-इस्रायलकडे पाहा. कठोर राज्याचे समर्थक आणि सर्वत्र विशेषाधिकार जपणाऱ्यांसाठी इस्रायल बेकायदेशीर सत्तेचा वापर करण्याच्या नवीन आणि अधिक निर्लज्ज मार्गांमध्ये अग्रगण्य ट्रेंडसेटर आहे.
त्यामुळेच अनेक सरकारे जाहीरपणे इस्रायलचा निषेध करत असली, तरी अशाच दडपशाहीचे घटक आपापल्या राष्ट्रांच्या यंत्रणेत कसे सामावून घेता येतील, याचाही शोध ते घेत आहेत. पॅलेस्टाईनच्या मुद्द्याकडे लक्ष देणाऱ्या आणि इस्रायली राजवटीशी संबंध 'सामान्य' करण्यासाठी गुप्त करार करणाऱ्या अरब देशांचाही यात समावेश आहे. कमावताना शिकण्यासारखं बरंच काही असतं, असं वाटतं!
भारतात 'सीमेपलीकडील दहशतवाद' या विषयावर नवनाझी राजकारण्यांकडून वारंवार 'इस्रायलींप्रमाणे करा' आणि परिणामांची पर्वा न करता सर्व संशयितांवर बॉम्बफेक करावी, अशी ओरड केली जाते. श्रीलंकेत २००९ मध्ये यादवी युद्धाच्या शेवटच्या काही दिवसांत देशाच्या सैन्याने ४०,००० हून अधिक तमिळ नागरिकांची कत्तल केली, तेव्हा त्यांनी सांगितलेली इस्रायली 'सर्वोत्तम प्रथा' आहे - आता मारून टाका, नंतर बघू.
जगभर जागतिकीकरणाच्या शक्तींनी निर्माण केलेला असंतोष आणि 'बंडखोर जनते'वर नियंत्रण ठेवण्यासाठी अभिजनांची गरज लक्षात घेता इस्रायलचा कायदा व सुव्यवस्थेकडे पाहण्याचा दृष्टिकोनही सर्वत्र अन्यायकारक स्थिती कायम राखण्यासाठी 'मौल्यवान' योगदान आहे. इस्रायलने आपल्या विरोधकांचे अपहरण, छळ आणि हत्या ही संकल्पना नक्कीच शोधून काढली नसली, तरी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर अशा वर्तनाला कायदेशीर मान्यता देण्यासाठी जगातील इतर कोणत्याही राजवटीपेक्षा जास्त प्रयत्न केले आहेत.
गरज आहे ती फक्त डोळे मिटण्याची, विवेकबुद्धी बंद करण्याची, इस्रायली सरकार असल्याचे भासवण्याची आणि आपल्या विरोधकांची, शेतकऱ्यांची, विद्यार्थ्यांची पॅलेस्टिनी म्हणून कल्पना करण्याची. त्या अर्थाने केवळ राष्ट्रराज्येच नव्हे, तर महामंडळे - साम्राज्याचे मुख्य भागधारक - असंतोष कसे कमी करायचे आणि जगावर राज्य कसे करावे याविषयीच्या कल्पनांसाठी इस्रायलकडून मार्गदर्शन घेतात.
शेवटी, जागतिक भांडवलशाहीच्या मुळाशी एक तीव्र हुकूमशाही आग्रह दडलेला आहे जो अस्तित्वात असलेल्या प्रत्येक गोष्टीवर मक्तेदारी करू पाहतो परंतु तसे करण्यास असमर्थ आहे कारण जगातील लहान लोकांनी मानवी आणि सामाजिक वर्तनाचे काही मूलभूत निकष लढले आहेत आणि स्थापित केले आहेत. जर इस्रायल हे 'अडथळे' मोडीत काढत राहिले आणि अराजकतेच्या शक्तींना पुढे नेले - तर धनदांडग्यांचे संपूर्ण जगाचे वर्चस्व अधिक सोपे होईल.
इस्रायलचं अनुकरण करणं, ते जे काही करत असतं, ती कायमच्या महायुद्धांची रेसिपी आहे, ही वेगळी गोष्ट आहे. हे कदाचित काही देशांच्या आणि त्यांच्या राज्यकर्त्यांच्या डिझाइनला साजेसे असू शकते परंतु पृथ्वीतलावरील बहुसंख्य रहिवाशांच्या नाही.
मग जे समोर येते ते असे की, जागतिक उच्चभ्रू लोकांसाठी इस्रायलचे महत्त्व लक्षात घेता, पॅलेस्टिनी प्रश्नावर केवळ मध्य-पूर्वेच्या राजकारणावर लक्ष केंद्रित करणाऱ्या संघर्षाद्वारे कधीच तोडगा निघू शकत नाही. त्याऐवजी अमेरिका, ब्रिटन आणि फ्रान्ससारख्या बलाढ्य पाश्चिमात्य राष्ट्रांमध्ये युद्धखोरांविरुद्ध ‘ग्लोबल इंतिफादा’ असेल तरच न्याय्य शांतता शक्य आहे, ज्यांना जगभर मृत्यू आणि विनाशाचा फायदा होतो.
युद्धबंदीची मागणी करणारे लाखो लोक त्यांच्याच सत्ताधारी वर्गाचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या इस्रायली मॉडेलच्या विरोधात वळले तरच न्याय्य शांतता शक्य आहे. न्याय्य शांतता केवळ अशा जागतिक चळवळीद्वारे शक्य आहे जी खोलवर रुजलेले हितसंबंध स्वीकारते, जिथे ते अस्तित्वात आहेत, जे आपले संपूर्ण जग एका मोठ्या इस्रायल राष्ट्रासारखे बनविण्यास कटिबद्ध आहेत.
- शाहजहान मगदुम
Post a Comment