मानवता प्राप्तीचा मार्ग रमजान

- बशीर अमीन मोडक, 

रत्नागिरी

मुस्लिमांना सर्वाधिक आनंद देणारा महिना रमजान होय. या महिन्याच्या  आगमनापासूनच आनंद पुढील 29/30 दिवस वाढतच जात असतो. शबे कद्र त्यास रमजानच्या पूर्णता समीप असल्याची जाणीव करून देणारी असली तरी ही रात्र संपूर्ण वर्षातील रात्रीपेक्षा आणि दिवसापेक्षाही अमर्याद आनंद देणारी असते. या रात्री पासूनचा आनंद रमजान महिना संपला तरी लगत पहिल्या दिवशी तो साजरा करूनच विश्रांती घेतात. या कालावधीत श्रीमंत किंवा गरीब यांच्या आनंदात कसलाही फरक नसतो. समानतेचा हा एक आगळा-वेगळा प्रकार मुसलमान स्वतः अनुभवतात आणि तो इतरांनाही देतात.
    हा आनंद असण्यामागच्या कारणां पैकी प्रमुख कारणे 1) कुरआन 2) रोजे. तेव्हा कुरआन आणि रोजे का हे पाहणे औत्सुक्याचे ठरावे. 1) कुरआन अल्लाहने हजरत मुहम्मद पैगंबर (सल्ल.) यांच्यावर याच रमजान महिन्यात अवतरित केले ते सत्य जाणून सर्वत्र व्यापून असलेला जुलूम नष्ट व्हावा म्हणून आणि हे ही स्पष्ट करून की कुरआनद्वारे दिले जात असलेले मार्गदर्शन हे अंतिम असेल. अल्लाहची ताकीद आणि ही हिकमत एवढी यशस्वी ठरली की कुरआन अवतरित होताच जुलूम, अशांतता, अमानुषता नष्ट होऊन मानवता अस्तित्वात आली. इस्लाम मानवीय धर्म म्हणून आज सर्वमुखी आहे. कोणी याला मानवता धर्म म्हणो की इस्लाम एकच. कारण निरपराध माणसाची हत्या म्हणजे समस्त मानवतेची हत्या. कुरआनात स्पष्ट नमूद आहेच. सुरा 2 आयत 3 मधून दीन (धर्म) इस्लाम स्पष्ट होतो.
    शिवाय नमाज, जकात, हज आणि हे रोजे हे या मानवतेचे जपणुकीसाठीचे प्रशिक्षणासाठीच आहेत. कसे ते पाहू. या सर्वांचे महत्त्व कुरआनमध्ये तपशीलवार आहे. आज रमजान आणि रोजे याबाबत विवरण आहे ते रमजानमुळे आणि म्हणून रोजे आणि कुरआन बाबत प्राथमिकता उचित ठरावी.
    कुरआन नुसार एकमेव अल्लाहची इबादत आणि सदाचार (चारित्र्य) या बाबी अल्लाहला अधिक प्रिय आहेत. तर या दोनही बाबी रोजांद्वारे सहज आत्मसात होऊ शकतात. जसे रोजा असताना ठरवून दिलेल्या बाबी उदा. खोटे बोलणे, चहाड्या करणे, जाणीवपूर्वक रोजा तोडणे, विडी, सिगारेटचे सेवन या सर्वांपासून मुक्त असल्याने आणि ते सतत 29/30 दिवस घडून आल्याने दुराचार सहजरित्या निघून जातो आणि आपल्या ठायी असलेले सदाचार कायम राहतात. अल्लाह सदाचार्‍याना पसंत करत असल्यामुळे त्याची प्रसन्नता लाभते. थोडक्यात अल्लाहच्या प्रसन्नतेतून आपल्याला शांंती लाभते. शांती ही प्रगती करण्यास मोलाचे सहकार्य करते. शांती आणि प्रगतीतून मुक्तीचा मार्ग सुकर होतो. अल्लाहने रोजा माझा आहे आणि मी त्यास जबाबदार आहे.
    बरे ही प्रसन्नता ही होते ती रमजानच्या रोजाबरोबर अदा केलेला सदका, अदा केलेली जकात यामुळे ही शिवाय रोजांमधून मानवता ही अंमलात येते आणि शेजार धर्मही दोन्ही बाबी मानवतेची हाक आहे. आणि हाकेला ओ देणे इस्लामने इबादतमध्ये समाविष्ट केले आहे.
    रमजानमधील रोजे त्यातून लाभणारे सर्वोत्तम आचरण, तिलावत, शबेकदरची रहमत तसेच शेजारी सहेरी किंवा इफ्तार याची वाहिली जाणारी काळजी जिच्यामुळे मिळणारी आत्मीक शक्ती आणि समाधान, जकात, सदका यामुळे संपत्तीची होणारी शुद्धता. रोजामुळे वेळेची झालेली जाण आणि शिस्त आणि इबादतमध्ये उद्दिष्ट अशा सर्वच बाबी अल्लाहचे प्रेम यातून पूर्णत्वास जाऊन अल्लाहप्रती असलेले कर्तव्य व ते पार पाडण्याची जबाबदारी सर्व काही सुरळीत घडून येण्यासाठी एकमेव कालावधी म्हणजे रमजान होय. आणि अल्लाहस त्याच्या दासाचे शारीरिक स्वास्थ्याचा लाभ होवून जीवन सुखी समाधानी राहते व याचाच आनंद रमजानला अलविदा करूनही टिकत असतो. ईद त्याचेच प्रतीक. ईद मुबारक.