(१४१) ....शेती उगविली ज्यापासून विविध प्रकारची खाद्यान्ने प्राप्त होतात. त्याने जैतून (ऑलिव्ह) आणि डाळिंबाची झाडे निर्माण केली ज्यांची फळे बाह्यस्वरूपात सदृश्य बाळगतात आणि स्वादात विभिन्न असतात. खा, यांची फळे जेव्हा ही बहरतील आणि अल्लाहचा हक्क अदा करा जेव्हा त्याची कापणी कराल आणि मर्यादेचे उल्लंघन करू नका. अल्लाह मर्यादेचे उल्लंघन करणाऱ्यांना पसंत करीत नाही.
(१४२) मग तोच तर आहे ज्याने, चतुष्पादांपैकी ती जनावरेदेखील निर्माण केली ज्यांच्याकडून स्वारी व ओझे वाहण्याची कामे घेतली जातात आणि ती जनावरेदेखील जे खाण्यासाठी आणि बिछान्यासाठी उपयोगी पडतात.११७ खा त्या वस्तूंतून ज्या अल्लाहने तुम्हाला प्रदान केल्या आहेत आणि शैतानचे अनुकरण करू नका की तो तुमचा उघड शत्रू आहे.११८
(१४३) या आठ नर व माद्या आहेत, दोन मेंढ्यांच्या जातीचे आणि दोन शेळयांच्या जातीचे. हे पैगंबर (स.)! यांना विचारा की अल्लाहने त्यांचे नर निषिद्ध केलेले आहेत की माद्या अथवा ती कोकरे जे मेंढ्या व शेळयांच्या पोटात आहेत? ठीकठीक ज्ञानाच्या आधारे सांगा जर तुम्ही सत्यवचनी असाल.११९
(१४४) आणि अशाच तऱ्हेने दोन उंटाच्या जातीचे आणि दोन गाईच्या जातीचे. विचारा, यांचे नर अल्लाहने निषिद्ध केलेले आहेत अथवा माद्या की ती वासरे जी सांडणी व जी गाईच्या पोटात आहेत?१२० तुम्ही त्यावेळी हजर होता काय जेव्हा अल्लाहने हे निषिद्ध केल्याची आज्ञा तुम्हाला दिली होती? मग त्या माणसापेक्षा मोठा अत्याचारी दुसरा कोण असेल ज्याने अल्लाहशी संबंधित खोटी गोष्ट सांगावी जेणेकरून ज्ञानाविनाच लोकांना चुकीचे मार्गदर्शन करावे. नि:संशय अल्लाह अशा अत्याचाऱ्यांना सन्मार्ग दाखवीत नसतो.
(१४५) हे पैगंबर (स.)! यांना सांगा की जे दिव्य प्रकटन (वह्य) माझ्याजवळ आले आहे त्याच्यात तर मला कोणतीही वस्तू अशी आढळत नाही जी एखाद्या खाणाऱ्यासाठी निषिद्ध आहे. याखेरीज की ती मृत असेल किंवा सांडलेले रक्त असेल अथवा डुकराचे मांस ते अपवित्र आहे अथवा असा मर्यादाभंग की अल्लाहशिवाय इतर कोणाच्या नावाने प्राणी बळी दिला गेला असेल.१२१ मग एखाद्याने नाइलाजाने (यांच्यातील एखादी वस्तू खाल्ली) आणि तो मर्यादाभंग करण्याची इच्छा बाळगत नसेल, आणि तो गरजेच्या मर्यादेचे उल्लंघन करीत नसेल तर नि:संशय तुमचा पालनकर्ता क्षमा करणारा व दया दाखविणारा आहे.
(१४६) आणि ज्या लोकांनी यहुदी धर्म अवलंबिला त्यांच्यासाठी आम्ही नखधारी सर्व प्राणी निषिद्ध केले होते आणि गाय व बकरीची चरबीदेखील याव्यतिरिक्त की त्यांच्या पाठींना व त्यांच्या आतड्यांना लागलेली असावी अथवा हाडांना लागलेली असेल. ही आम्ही त्यांना त्यांच्या दुर्वर्तनाची शिक्षा दिली होती.१२२ आणि हे जे काही आम्ही सांगत आहोत अगदी खरे सांगत आहोत.
११७) मूळ अरबी शब्द फर्श (बिछाना) आला आहे. जनावरांना फर्श म्हणणे यासाठी आहे की ते उंचीने लहान असतात आणि जमिनीशी लागून चालतात किंवा त्यांना (कापतांना) जमिनीवर पाडले जाते किंवा त्यासाठी की त्यांच्या कातडीपासून आणि केसांपासून बिछाना (गालिचा इ.) बनविले जाते.
११८) वार्ताक्रमाला पाहिल्यास माहीत होते की येथे अल्लाह तीन गोष्टींना मनात रूजवू इच्छितो. एक म्हणजे या बागा, शेती व जनावरे जी तुम्हाला प्राप्त् आहेत ही सर्व अल्लाहने तुम्हाला दिलेली आहेत. दुसऱ्या कोणाची या देणगीमध्ये भागीदारी नाही. म्हणून या देणगीच्या कृतज्ञतापूर्तीमध्येसुद्धा दुसऱ्याचा वाटा मुळीच नाही. दुसरे म्हणजे त्या सर्व वस्तू अल्लाहची देणगी आहेत तर त्यांच्या उपयोगासाठी फक्त अल्लाहच्याच नियमांचे पालन होणे आवश्यक आहे. दुसऱ्या कुणाला हा अधिकार नाही की त्यांच्या वापरावर आपल्यातर्फे काही मर्यादा घालाव्यात. अल्लाहशिवाय इतरांच्या निश्चित केलेल्या मर्यादेचे पालन करणे आणि अल्लाहशिवाय इतरांसाठी भेट, नजराणे व आहुती कृतज्ञतापूर्तीसाठी देणे म्हणजेच मर्यादा भंग करणे आहे आणि हेच शैतानाचे अनुपालन आहे. तिसरी गोष्ट म्हणजे त्या सर्व वस्तू अल्लाहने मनुष्याला खाण्यापिण्यासाठी व वापरासाठी निर्माण केल्या आहेत. त्यासाठी अल्लाहने त्यांना निर्माण केले नाही की तुम्ही नाहक त्यांना हराम ठरवावे. आपल्या अंधविश्वासांवर आणि कल्पनांच्या आधारावर जे प्रतिबंध लोकांनी अल्लाहच्या दिलेल्या उपजीविकेवर आणि दिलेल्या वस्तूंवर लावलेले आहेत ते सर्व अल्लाहच्या इच्छेविरुद्ध आहेत.
११९) म्हणजे अनुमान, अंधविश्वास किंवा पूर्वजांची रूढी-परंपरा नव्हे तर ज्ञान पुढे ठेवा जर ते तुमच्याजवळ असेल.
१२०) हा प्रश्न त्या विस्ताराने त्यांच्यासमोर यासाठी केला आहे की त्यांच्यावर स्वत: त्यांच्या त्या अंधविश्वासाचे अनुचित होणे स्पष्ट व्हावे. एका जनावराचे नर हलाल (वैध) आणि मादी हराम (अवैध) किंवा मादी हलाल आणि नर हराम किंवा पशु स्वत: तर वैध मात्र त्यांची पिल्ले हराम हे स्पष्ट अनुचित प्रकार आहेत. बुद्धीविवेकाविरुद्ध आहेत कारण अल्लाह अशाप्रकारचे व्यर्थ आदेश देऊ शकतो हे बुद्धीला पटतच नाही. ज्याप्रकारे कुरआनने अरबांना त्यांच्या या अंधविश्वासांना अनुचित असल्याचे समजाविण्याचा प्रयत्न केला आहे त्याचप्रमाणे जगातील इतर लोकसमूहांना त्यांच्या अंधविश्वासपूर्ण व्यर्थ गोष्टीवर सचेत केले जाऊ शकते ज्यांनीसुद्धा खाण्यापिण्यात हराम व हलालचे अनुचित प्रतिबंध लावले आहेत आणि स्पृश्य-अस्पृश्यतेची भेदनीती स्वत:हून स्वीकारली आहे.
१२१) हा विषय कुरआनमध्ये सूरह २, आयत १७३ आणि सूरह ५, आयत ३ मध्ये आलेला आहे आणि पुढे सूरह १६, आयत ११५ मध्ये येणार आहे. सूरह २ ची आयत आणि या आयतमध्ये प्रत्यक्ष मतभेद आहे की तिथे केवळ `रक्त' म्हटले गेले आहे. आणि येथे `रक्त' सह `मस्फूह' ची अट घातली आहे. म्हणजे असे रक्त जे एखाद्या जनावराला जखमी करून किंवा जुबह करून निघाले असेल. परंतु वास्तविकपणे हे मतभेद नाहीत तर त्या आदेशाचा तपशील आहे. याचप्रकारे सूरह ५ च्या आयतमध्ये या चार गोष्टीपैकी आणखीन काहींचा निषेधोल्लेख आला आहे. ते जनावर जे गळा दाबून किंवा जखमी होऊन किंवा वरून पडून किंवा टक्कर खाऊन मेले असेल किंवा ज्याला हिंस्त्र पशुने फाडले असेल. परंतु वास्तवात हासुद्धा मतभेदाचा मुद्दा नाही तर हा तपशील आहे. याने ज्ञात होते की जी जनावरे या पद्धतीने ठार झालीत ती सर्व मुर्दाडच्या व्याख्येत मोडतात.
इस्लामी धर्मविद्वानांपैकी एक गट त्या मताचा आहे की पशु आहारांपैकी याच चार गोष्टी हराम आहेत आणि त्यांच्याव्यतिरिक्त सर्व खाऊ शकता. हेच मत माननीय अब्दुल्लाह बिन अब्बास (रजि.) आणि माननीय आएशा (रजि.) यांचे होते. परंतु अनेक हदीसकथनांनी माहीत होते की पैगंबर मुहम्मद (स.) यांनी काही गोष्टींना खाण्यापासून मनाई केली आहे किंवा त्यास अप्रिय ठरविले आहे जसे पाळीव गाढव, हिंस्रपशु आणि पंजाधारक पक्षी इ. म्हणून अनेक धर्मविद्वानाच्या मतानुसार त्यावरील चार गोष्टींपर्यत हराम होण्यासाठी सीमित करीत नाहीत तर त्यास विस्तृत करतात. परंतु त्यानंतर अनेक वस्तू हराम व हलाल होण्यात धर्मविद्वानांमध्ये मतभेद आहेत. जसे पाळीव गाढवाला इमाम अबू हनीफा, इमाम मलिक व शाफई (रह.) हराम ठरवितात, परंतु इतर धर्मविद्वानाच्या मते ते हराम नाही. पैगंबर मुहम्मद (स.) यांनी काही कारणांनी एके ठिकाणी त्यास निषिद्ध ठरविले होते. हिंस्र पशु, शिकारी पक्षी आणि मुरदाड खाणारी जनावरे यांना हनफिया पूर्णत: हराम ठरवितात, परंतु इमाम मलिक आणि औजाई यांच्या मते शिकारी पक्षी हलाल आहेत. लैसच्या मते मांजर हलाल आहे. इमाम शाफईच्या मते फक्त तेच हिंस्त्र पशु हराम आहेत जे मनुष्यावर हल्ला करतात. उदा. सिंह, चीता, लांडगा इ. इक्रिमाच्या मते कावळा आणि बिज्जू (एक प्रकारचा मांसाहारी प्राणी जो दिवसभर बिळात राहतो आणि रात्री बाहेर पडतो. त्याचे डोळे खूप लहान असतात) हलाल आहे. याचप्रकारे हनफिया यांचे मते कीडेमकोडे सर्व हराम आहेत, परंतु इब्ने अबी लैला, इमाम मलिक व औजाई यांच्या मते साप हलाल (वैध) आहे. त्या सर्व तर्क आणि गोष्टींवर विचार केल्यानंतर स्पष्ट कळून येते की अल्लाहने हराम केलेले फक्त चारच प्रकार आहेत ज्यांचा उल्लेख कुरआनमध्ये आला आहे. त्याशिवाय दुसऱ्या पशुमांसात विभिन्न श्रेणीची अप्रियता आहे. ज्यांची अप्रियता पैगंबर मुहम्मद (स.) यांच्याद्वारा प्रमाणित आहे, ते हराम होण्याच्या श्रेणीच्या निकट आहेत आणि ज्यात धर्मविद्वानांचे मतभेद आहेत त्यांची अप्रियता, संदिग्ध आहे. स्वाभाविक घृणेपोटी काही लोक काही वस्तूंना खाऊ इच्छित नाही. तसेच वर्गीय घृणा, सामाजिक घृणामुळे काही वर्ग आणि लोक विशिष्ट वस्तूंना खाणे पसंत करत नाहीत. यासाठी अल्लाहची शरियत लोकांना सर्वच अशा वस्तू खाण्याची सक्ती करत नाही, की त्यांनी कुठल्याही परिस्थितीत त्या सर्व वस्तूं खाणे आवश्यक आहे ज्या अवैध (हराम) नाहीत. त्याचप्रमाणे शरियत एखाद्याला हा अधिकारही देत नाही की जे त्याला अप्रिय आहे त्याला कायदा बनवून ते सर्वांसाठीच निषिध्द (हराम) ठरवावे व त्या लोकांना अपराधी घोषित करावे जे अशा वस्तू खातात.
१२२) त्याविषयी कुरआनमध्ये तीन ठिकाणी उल्लेख आला आहे. सूरह ३ मध्ये सांगितले गेले, ``खायच्या त्या सर्व वस्तू (ज्या मुहम्मदी शरियतनुसार वैध आहेत) बनीइस्राईलसाठीसुद्धा हलाल होत्या. काही वस्तू अशा होत्या ज्यांना तौरात अवतरणापूर्वी इस्राईलींनी स्वत: आपल्यावर हराम केले होते. यांना सांगा की आणा तौरात आणि दाखवा त्याचे एखादे वाक्य जर तुम्ही (आपल्या आक्षेपात) खरे असाल.'' (आयत ९३) नंतर सूरह ४ मध्ये सांगितले गेले की बनीइस्राईलच्या अपराधांमुळे ``आम्ही त्या अनेक पवित्र वस्तू त्यांच्यावर हराम ठरविल्या ज्या पूर्वी त्यांच्यासाठी हलाल होत्या.'' (आयत १६०) आणि येथे सांगितले जात आहे की यांच्या उदंडतेमुळे (दुर्वर्तन) आम्ही यांच्यावर सर्व नखधारी जनावरे हराम केली आणि बकरी व गायीची चरबीसुद्धा त्यांच्यासाठी हराम ठरविली.'' या तिन्ही आयतींना एकत्रित करण्याने कळून येते की मुहम्मदी शरियत आणि यहुदी धर्मशास्त्र यांच्यामध्ये पशु आहाराविषयी हराम व हलालबद्दल जे अंतर आहे त्याची दोन कारणे आहेत.
१) तौरात अवतरणाच्या शेकडांे वर्षांपूर्वी आदरणीय पैगंबर याकूब (अ.) यांनी काही वस्तूंचा वापर करण्याचे सोडून दिले होते आणि त्यांच्यानंतर त्यांच्या संततींनीसुद्धा त्या वस्तूंचा वापर केला नाही. परिणाम हा झाला की यहुदी धर्मविद्वानांनी त्या वस्तूंना हराम ठरवून टाकले आणि त्यांचे हराम होणे तौरात मध्ये लिहून ठेवले. यात उंट, ससा आणि साफान यांचा समावेश आहे. आज बायबलमध्ये तौरातचे जे अंश सापडतात त्यात त्या तिघांचा हराम होण्याचा उल्लेख आहे. (अहबार ११:४६, इस्तिस्ना १४:७) परंतु कुरआनमध्ये यहुदींना जे आव्हान केले होते की आणा तौरात आणि दाखवा त्या वस्तू कोठे हराम केलेल्या आहेत? यावरून माहीत होते की तौरातमध्ये त्या आदेशांची वाढ त्यानंतर केली गेली आहे कारण त्या वेळी तौरातमध्ये हा आदेश असता तर बनीइस्राईलींनी त्वरीत तौरात आणून दाखविला असता.
दुसरे कारण म्हणजे अल्लाहने अवतरित शरियतशी यहुदींनी जेव्हा विद्रोह केला आणि स्वत: नियम निर्माता (धर्मशास्त्र बनविणारे) बनून बसले त्या वेळी त्यांनी अनेक पवित्र वस्तूंना आपल्या कीस काढण्याच्या संशयित वृत्तीने हराम ठरविले होते. अल्लाहनेसुद्धा शिक्षेखातर त्यांना या भ्रमात राहू दिले. या वस्तूंमध्ये एक तर नखधारी प्राण्यांचा समावेश आहे, उदा. बदक, शहामृग, काज इ. आणि तद्वतच गाय व बकरीच्या चरबीचासुद्धा बायबलमध्ये त्या दोन्ही प्रकारच्या हराम केलेल्या प्राण्यांचा तौरातच्या आदेशामध्ये समावेश केला गेलाआहे. (अहबार ११:१६-१८, इस्तिस्ना १४:१५, अहबार ३:१७, २२-२३) परंतु कुरआन सूरह ४ अनुसार माहीत होते की या गोष्टी तौरातमध्ये हराम नव्हत्या. मात्र आदरणीय इसा (अ.) यांच्यानंतर त्या हराम ठरविल्या गेल्या. इतिहास साक्षी आहे की आजचे यहुदी धर्मशास्त्र इ. सनाच्या दुसऱ्या शतकाच्या शेवटी रिब्बी यहुदाह त्याने निर्माण केले आहे.
राहिला हा प्रश्न की मग या गोष्टींच्या बाबतीत येथे आणि कुरआन सूरह ४ मध्ये अल्लाहने ``हर्रमना''(आम्ही हराम केले) हा शब्दप्रयोग का केला? याचे उत्तर हे आहे की अल्लाहचे हराम ठरविण्याची हीच एक पद्धत नाही की त्याने एखाद्या पैगंबराद्वारा आणि ग्रंथाद्वारा एखाद्या वस्तूला हराम करावे. तर त्याची एक पद्धत हीसुद्धा आहे की तो आपल्या विद्रोही दासांवर बनावटी धर्मशास्त्र बनविणाऱ्यांना आणि खोटे कायदे करणारांना वचर्स्व बहाल करतो आणि ते त्यांच्यावर पवित्र वस्तूंना हराम ठरवितात. पहिल्या प्रकारचे हराम करणे अल्लाहतर्फे कृपास्वरूपात आहे आणि दुसऱ्याप्रकारे हराम करणे अल्लाहतर्फे धिक्कार आणि शिक्षेस्वरुपात आहे.
११८) वार्ताक्रमाला पाहिल्यास माहीत होते की येथे अल्लाह तीन गोष्टींना मनात रूजवू इच्छितो. एक म्हणजे या बागा, शेती व जनावरे जी तुम्हाला प्राप्त् आहेत ही सर्व अल्लाहने तुम्हाला दिलेली आहेत. दुसऱ्या कोणाची या देणगीमध्ये भागीदारी नाही. म्हणून या देणगीच्या कृतज्ञतापूर्तीमध्येसुद्धा दुसऱ्याचा वाटा मुळीच नाही. दुसरे म्हणजे त्या सर्व वस्तू अल्लाहची देणगी आहेत तर त्यांच्या उपयोगासाठी फक्त अल्लाहच्याच नियमांचे पालन होणे आवश्यक आहे. दुसऱ्या कुणाला हा अधिकार नाही की त्यांच्या वापरावर आपल्यातर्फे काही मर्यादा घालाव्यात. अल्लाहशिवाय इतरांच्या निश्चित केलेल्या मर्यादेचे पालन करणे आणि अल्लाहशिवाय इतरांसाठी भेट, नजराणे व आहुती कृतज्ञतापूर्तीसाठी देणे म्हणजेच मर्यादा भंग करणे आहे आणि हेच शैतानाचे अनुपालन आहे. तिसरी गोष्ट म्हणजे त्या सर्व वस्तू अल्लाहने मनुष्याला खाण्यापिण्यासाठी व वापरासाठी निर्माण केल्या आहेत. त्यासाठी अल्लाहने त्यांना निर्माण केले नाही की तुम्ही नाहक त्यांना हराम ठरवावे. आपल्या अंधविश्वासांवर आणि कल्पनांच्या आधारावर जे प्रतिबंध लोकांनी अल्लाहच्या दिलेल्या उपजीविकेवर आणि दिलेल्या वस्तूंवर लावलेले आहेत ते सर्व अल्लाहच्या इच्छेविरुद्ध आहेत.
११९) म्हणजे अनुमान, अंधविश्वास किंवा पूर्वजांची रूढी-परंपरा नव्हे तर ज्ञान पुढे ठेवा जर ते तुमच्याजवळ असेल.
१२०) हा प्रश्न त्या विस्ताराने त्यांच्यासमोर यासाठी केला आहे की त्यांच्यावर स्वत: त्यांच्या त्या अंधविश्वासाचे अनुचित होणे स्पष्ट व्हावे. एका जनावराचे नर हलाल (वैध) आणि मादी हराम (अवैध) किंवा मादी हलाल आणि नर हराम किंवा पशु स्वत: तर वैध मात्र त्यांची पिल्ले हराम हे स्पष्ट अनुचित प्रकार आहेत. बुद्धीविवेकाविरुद्ध आहेत कारण अल्लाह अशाप्रकारचे व्यर्थ आदेश देऊ शकतो हे बुद्धीला पटतच नाही. ज्याप्रकारे कुरआनने अरबांना त्यांच्या या अंधविश्वासांना अनुचित असल्याचे समजाविण्याचा प्रयत्न केला आहे त्याचप्रमाणे जगातील इतर लोकसमूहांना त्यांच्या अंधविश्वासपूर्ण व्यर्थ गोष्टीवर सचेत केले जाऊ शकते ज्यांनीसुद्धा खाण्यापिण्यात हराम व हलालचे अनुचित प्रतिबंध लावले आहेत आणि स्पृश्य-अस्पृश्यतेची भेदनीती स्वत:हून स्वीकारली आहे.
१२१) हा विषय कुरआनमध्ये सूरह २, आयत १७३ आणि सूरह ५, आयत ३ मध्ये आलेला आहे आणि पुढे सूरह १६, आयत ११५ मध्ये येणार आहे. सूरह २ ची आयत आणि या आयतमध्ये प्रत्यक्ष मतभेद आहे की तिथे केवळ `रक्त' म्हटले गेले आहे. आणि येथे `रक्त' सह `मस्फूह' ची अट घातली आहे. म्हणजे असे रक्त जे एखाद्या जनावराला जखमी करून किंवा जुबह करून निघाले असेल. परंतु वास्तविकपणे हे मतभेद नाहीत तर त्या आदेशाचा तपशील आहे. याचप्रकारे सूरह ५ च्या आयतमध्ये या चार गोष्टीपैकी आणखीन काहींचा निषेधोल्लेख आला आहे. ते जनावर जे गळा दाबून किंवा जखमी होऊन किंवा वरून पडून किंवा टक्कर खाऊन मेले असेल किंवा ज्याला हिंस्त्र पशुने फाडले असेल. परंतु वास्तवात हासुद्धा मतभेदाचा मुद्दा नाही तर हा तपशील आहे. याने ज्ञात होते की जी जनावरे या पद्धतीने ठार झालीत ती सर्व मुर्दाडच्या व्याख्येत मोडतात.
इस्लामी धर्मविद्वानांपैकी एक गट त्या मताचा आहे की पशु आहारांपैकी याच चार गोष्टी हराम आहेत आणि त्यांच्याव्यतिरिक्त सर्व खाऊ शकता. हेच मत माननीय अब्दुल्लाह बिन अब्बास (रजि.) आणि माननीय आएशा (रजि.) यांचे होते. परंतु अनेक हदीसकथनांनी माहीत होते की पैगंबर मुहम्मद (स.) यांनी काही गोष्टींना खाण्यापासून मनाई केली आहे किंवा त्यास अप्रिय ठरविले आहे जसे पाळीव गाढव, हिंस्रपशु आणि पंजाधारक पक्षी इ. म्हणून अनेक धर्मविद्वानाच्या मतानुसार त्यावरील चार गोष्टींपर्यत हराम होण्यासाठी सीमित करीत नाहीत तर त्यास विस्तृत करतात. परंतु त्यानंतर अनेक वस्तू हराम व हलाल होण्यात धर्मविद्वानांमध्ये मतभेद आहेत. जसे पाळीव गाढवाला इमाम अबू हनीफा, इमाम मलिक व शाफई (रह.) हराम ठरवितात, परंतु इतर धर्मविद्वानाच्या मते ते हराम नाही. पैगंबर मुहम्मद (स.) यांनी काही कारणांनी एके ठिकाणी त्यास निषिद्ध ठरविले होते. हिंस्र पशु, शिकारी पक्षी आणि मुरदाड खाणारी जनावरे यांना हनफिया पूर्णत: हराम ठरवितात, परंतु इमाम मलिक आणि औजाई यांच्या मते शिकारी पक्षी हलाल आहेत. लैसच्या मते मांजर हलाल आहे. इमाम शाफईच्या मते फक्त तेच हिंस्त्र पशु हराम आहेत जे मनुष्यावर हल्ला करतात. उदा. सिंह, चीता, लांडगा इ. इक्रिमाच्या मते कावळा आणि बिज्जू (एक प्रकारचा मांसाहारी प्राणी जो दिवसभर बिळात राहतो आणि रात्री बाहेर पडतो. त्याचे डोळे खूप लहान असतात) हलाल आहे. याचप्रकारे हनफिया यांचे मते कीडेमकोडे सर्व हराम आहेत, परंतु इब्ने अबी लैला, इमाम मलिक व औजाई यांच्या मते साप हलाल (वैध) आहे. त्या सर्व तर्क आणि गोष्टींवर विचार केल्यानंतर स्पष्ट कळून येते की अल्लाहने हराम केलेले फक्त चारच प्रकार आहेत ज्यांचा उल्लेख कुरआनमध्ये आला आहे. त्याशिवाय दुसऱ्या पशुमांसात विभिन्न श्रेणीची अप्रियता आहे. ज्यांची अप्रियता पैगंबर मुहम्मद (स.) यांच्याद्वारा प्रमाणित आहे, ते हराम होण्याच्या श्रेणीच्या निकट आहेत आणि ज्यात धर्मविद्वानांचे मतभेद आहेत त्यांची अप्रियता, संदिग्ध आहे. स्वाभाविक घृणेपोटी काही लोक काही वस्तूंना खाऊ इच्छित नाही. तसेच वर्गीय घृणा, सामाजिक घृणामुळे काही वर्ग आणि लोक विशिष्ट वस्तूंना खाणे पसंत करत नाहीत. यासाठी अल्लाहची शरियत लोकांना सर्वच अशा वस्तू खाण्याची सक्ती करत नाही, की त्यांनी कुठल्याही परिस्थितीत त्या सर्व वस्तूं खाणे आवश्यक आहे ज्या अवैध (हराम) नाहीत. त्याचप्रमाणे शरियत एखाद्याला हा अधिकारही देत नाही की जे त्याला अप्रिय आहे त्याला कायदा बनवून ते सर्वांसाठीच निषिध्द (हराम) ठरवावे व त्या लोकांना अपराधी घोषित करावे जे अशा वस्तू खातात.
१२२) त्याविषयी कुरआनमध्ये तीन ठिकाणी उल्लेख आला आहे. सूरह ३ मध्ये सांगितले गेले, ``खायच्या त्या सर्व वस्तू (ज्या मुहम्मदी शरियतनुसार वैध आहेत) बनीइस्राईलसाठीसुद्धा हलाल होत्या. काही वस्तू अशा होत्या ज्यांना तौरात अवतरणापूर्वी इस्राईलींनी स्वत: आपल्यावर हराम केले होते. यांना सांगा की आणा तौरात आणि दाखवा त्याचे एखादे वाक्य जर तुम्ही (आपल्या आक्षेपात) खरे असाल.'' (आयत ९३) नंतर सूरह ४ मध्ये सांगितले गेले की बनीइस्राईलच्या अपराधांमुळे ``आम्ही त्या अनेक पवित्र वस्तू त्यांच्यावर हराम ठरविल्या ज्या पूर्वी त्यांच्यासाठी हलाल होत्या.'' (आयत १६०) आणि येथे सांगितले जात आहे की यांच्या उदंडतेमुळे (दुर्वर्तन) आम्ही यांच्यावर सर्व नखधारी जनावरे हराम केली आणि बकरी व गायीची चरबीसुद्धा त्यांच्यासाठी हराम ठरविली.'' या तिन्ही आयतींना एकत्रित करण्याने कळून येते की मुहम्मदी शरियत आणि यहुदी धर्मशास्त्र यांच्यामध्ये पशु आहाराविषयी हराम व हलालबद्दल जे अंतर आहे त्याची दोन कारणे आहेत.
१) तौरात अवतरणाच्या शेकडांे वर्षांपूर्वी आदरणीय पैगंबर याकूब (अ.) यांनी काही वस्तूंचा वापर करण्याचे सोडून दिले होते आणि त्यांच्यानंतर त्यांच्या संततींनीसुद्धा त्या वस्तूंचा वापर केला नाही. परिणाम हा झाला की यहुदी धर्मविद्वानांनी त्या वस्तूंना हराम ठरवून टाकले आणि त्यांचे हराम होणे तौरात मध्ये लिहून ठेवले. यात उंट, ससा आणि साफान यांचा समावेश आहे. आज बायबलमध्ये तौरातचे जे अंश सापडतात त्यात त्या तिघांचा हराम होण्याचा उल्लेख आहे. (अहबार ११:४६, इस्तिस्ना १४:७) परंतु कुरआनमध्ये यहुदींना जे आव्हान केले होते की आणा तौरात आणि दाखवा त्या वस्तू कोठे हराम केलेल्या आहेत? यावरून माहीत होते की तौरातमध्ये त्या आदेशांची वाढ त्यानंतर केली गेली आहे कारण त्या वेळी तौरातमध्ये हा आदेश असता तर बनीइस्राईलींनी त्वरीत तौरात आणून दाखविला असता.
दुसरे कारण म्हणजे अल्लाहने अवतरित शरियतशी यहुदींनी जेव्हा विद्रोह केला आणि स्वत: नियम निर्माता (धर्मशास्त्र बनविणारे) बनून बसले त्या वेळी त्यांनी अनेक पवित्र वस्तूंना आपल्या कीस काढण्याच्या संशयित वृत्तीने हराम ठरविले होते. अल्लाहनेसुद्धा शिक्षेखातर त्यांना या भ्रमात राहू दिले. या वस्तूंमध्ये एक तर नखधारी प्राण्यांचा समावेश आहे, उदा. बदक, शहामृग, काज इ. आणि तद्वतच गाय व बकरीच्या चरबीचासुद्धा बायबलमध्ये त्या दोन्ही प्रकारच्या हराम केलेल्या प्राण्यांचा तौरातच्या आदेशामध्ये समावेश केला गेलाआहे. (अहबार ११:१६-१८, इस्तिस्ना १४:१५, अहबार ३:१७, २२-२३) परंतु कुरआन सूरह ४ अनुसार माहीत होते की या गोष्टी तौरातमध्ये हराम नव्हत्या. मात्र आदरणीय इसा (अ.) यांच्यानंतर त्या हराम ठरविल्या गेल्या. इतिहास साक्षी आहे की आजचे यहुदी धर्मशास्त्र इ. सनाच्या दुसऱ्या शतकाच्या शेवटी रिब्बी यहुदाह त्याने निर्माण केले आहे.
राहिला हा प्रश्न की मग या गोष्टींच्या बाबतीत येथे आणि कुरआन सूरह ४ मध्ये अल्लाहने ``हर्रमना''(आम्ही हराम केले) हा शब्दप्रयोग का केला? याचे उत्तर हे आहे की अल्लाहचे हराम ठरविण्याची हीच एक पद्धत नाही की त्याने एखाद्या पैगंबराद्वारा आणि ग्रंथाद्वारा एखाद्या वस्तूला हराम करावे. तर त्याची एक पद्धत हीसुद्धा आहे की तो आपल्या विद्रोही दासांवर बनावटी धर्मशास्त्र बनविणाऱ्यांना आणि खोटे कायदे करणारांना वचर्स्व बहाल करतो आणि ते त्यांच्यावर पवित्र वस्तूंना हराम ठरवितात. पहिल्या प्रकारचे हराम करणे अल्लाहतर्फे कृपास्वरूपात आहे आणि दुसऱ्याप्रकारे हराम करणे अल्लाहतर्फे धिक्कार आणि शिक्षेस्वरुपात आहे.
Post a Comment