पैगंबर मुहम्मद (स.) यांच्या पत्नी आदरणीय आयशा (र.) यांनी पैगंबरांना विचारले, ‘‘हे पैगंबर (स.), उहुदच्या प्रसंगापेक्षाही भयंकर प्रसंग कधी आपण अनुभवला?’’
पैगंबर (स.) म्हणाले, ‘‘हो, आयशा! माझ्या जीवनातील सर्वांत कठीण प्रसंग उकबा ताइफ) च्या दिवशीचा होता.’’ हा तो दिवस होता जेव्हा पैगंबर (स.) मक्कावासीयांकडून निराश होऊन ताइफवासीयांकडे सत्याचा संदेश देण्यासाठी गेले होते. तेथील सरदार ‘अब्द या लैल’ने गुंडांना पैगंबरांच्या मागे लावले आणि त्यांनी सदुपयदेशाच्या प्रत्युत्तरात पैगंबरांवर दगडांचा वर्षाव केला. पैगंबर (स.) रक्तबंबाळ झाले व बेशुद्ध होऊन कोसळले. मग अत्यंत निराश व दु:खी अवस्थेत तेथून परत निघाले. जेव्हा कर्नुस्सआलिब या ठिकाणी पोहचले तेव्हा दु:ख थोडे हलके झाले. अल्लाहने प्रकोपाच्या फरिश्त्याला पैगंबरांच्या सेवेत पाठविले. तो फरिश्ता पैगंबरांना म्हणाला, ‘‘हे अल्लाहचे पैगंबर (स.)! जर तुम्ही म्हणाल तर मी अबू कुबैस आणि जबले अहमद या दोन पर्वतांना एक दुसऱ्यावर आदळतो जेणेकरून या दोन पर्वतांमधील हे अत्याचारी लोक छिन्नविच्छिन्न होऊन नष्ट व्हावेत.’’ क्षमामूर्ती पैगंबर (स.) उत्तरले, ‘‘नाही, कदापि नाही! मला माझे कार्य करू द्या, मला या माझ्या भावंडांना ईश-प्रकोपापासून सावध करू द्या, कदाचित अल्लाह त्यांना सद्बुद्धी देईल अथवा यांच्या संततीमधून असे लोक उपजतील जे सत्याचा स्वीकार करतील.’’ (बुखारी, मुस्लिम)
निरुपण
पैगंबर मुहम्मद (स.) यांची क्षमाशीलता शब्दाच्या पलीकडची आहे. तिचे वर्णन करण्यासाठी शब्द अपुरे आहेत. ते केवळ क्षमामूर्ती होते. स्वत:वर अपकार करणाऱ्यांवर त्यांनी उपकारच केले. विष पाजणाऱ्यांनाही त्यांनी प्रेम दिले. ठार करायला आलेल्यांना प्राणदान व दया शिकविली. ताइफवासीयांकडून पैगंबरांची झालेली दयनीय अवस्था पाहून कोणी म्हणेल की अशा असहाय परिस्थितीत ते क्षमा न करतील तर काय? पण आता हा चक्क पर्वतराज, फरिश्ताच त्याच्या समोर उभा आहे आणि या ताइफच्या अत्याचाऱ्यांना चिरडून टाकण्याची आज्ञा मागत आहे! तरीही पैगंबर (स.) अशा रक्तबंबाळ अवस्थेतही ताइफवासीयांना क्षमा करत आहेत. किती महान आहे ही क्षमा! या क्षमेचे फळ? तेही तेवढेच महान आहे! आज त्या ताइफवाल्या गुंडांची, सरदारांची मुलेबाळे, संपूर्ण ताइफवासी पैगंबरांवर जीवापार प्रेम करणारे मुस्लिम आहेत. ही क्षमाशीलता अंगीकारल्याशिवाय कोणी पैगंबरांचा खरा अनुयायी होऊ शकत नाही. समस्त मानवजातीसंबंधी निखालस प्रेम, आपुलकी असल्याशिवाय हे शक्य नाही. क्षमाशीलतेचा हा पैगंबरी गुण त्यांच्या सर्व अनुयायांनी अंगीकारल्यास निश्चितच चित्र बदलेल.
‘‘सलाम उस पर के जिसने खूँ के प्यासों को कबाएँ दीं।
सलाम उस पर के जिसने गालियाँ खाकर दुआएँ दीं!’’
- (संकलन : डॉ. सय्यद रफीक)
पैगंबर (स.) म्हणाले, ‘‘हो, आयशा! माझ्या जीवनातील सर्वांत कठीण प्रसंग उकबा ताइफ) च्या दिवशीचा होता.’’ हा तो दिवस होता जेव्हा पैगंबर (स.) मक्कावासीयांकडून निराश होऊन ताइफवासीयांकडे सत्याचा संदेश देण्यासाठी गेले होते. तेथील सरदार ‘अब्द या लैल’ने गुंडांना पैगंबरांच्या मागे लावले आणि त्यांनी सदुपयदेशाच्या प्रत्युत्तरात पैगंबरांवर दगडांचा वर्षाव केला. पैगंबर (स.) रक्तबंबाळ झाले व बेशुद्ध होऊन कोसळले. मग अत्यंत निराश व दु:खी अवस्थेत तेथून परत निघाले. जेव्हा कर्नुस्सआलिब या ठिकाणी पोहचले तेव्हा दु:ख थोडे हलके झाले. अल्लाहने प्रकोपाच्या फरिश्त्याला पैगंबरांच्या सेवेत पाठविले. तो फरिश्ता पैगंबरांना म्हणाला, ‘‘हे अल्लाहचे पैगंबर (स.)! जर तुम्ही म्हणाल तर मी अबू कुबैस आणि जबले अहमद या दोन पर्वतांना एक दुसऱ्यावर आदळतो जेणेकरून या दोन पर्वतांमधील हे अत्याचारी लोक छिन्नविच्छिन्न होऊन नष्ट व्हावेत.’’ क्षमामूर्ती पैगंबर (स.) उत्तरले, ‘‘नाही, कदापि नाही! मला माझे कार्य करू द्या, मला या माझ्या भावंडांना ईश-प्रकोपापासून सावध करू द्या, कदाचित अल्लाह त्यांना सद्बुद्धी देईल अथवा यांच्या संततीमधून असे लोक उपजतील जे सत्याचा स्वीकार करतील.’’ (बुखारी, मुस्लिम)
निरुपण
पैगंबर मुहम्मद (स.) यांची क्षमाशीलता शब्दाच्या पलीकडची आहे. तिचे वर्णन करण्यासाठी शब्द अपुरे आहेत. ते केवळ क्षमामूर्ती होते. स्वत:वर अपकार करणाऱ्यांवर त्यांनी उपकारच केले. विष पाजणाऱ्यांनाही त्यांनी प्रेम दिले. ठार करायला आलेल्यांना प्राणदान व दया शिकविली. ताइफवासीयांकडून पैगंबरांची झालेली दयनीय अवस्था पाहून कोणी म्हणेल की अशा असहाय परिस्थितीत ते क्षमा न करतील तर काय? पण आता हा चक्क पर्वतराज, फरिश्ताच त्याच्या समोर उभा आहे आणि या ताइफच्या अत्याचाऱ्यांना चिरडून टाकण्याची आज्ञा मागत आहे! तरीही पैगंबर (स.) अशा रक्तबंबाळ अवस्थेतही ताइफवासीयांना क्षमा करत आहेत. किती महान आहे ही क्षमा! या क्षमेचे फळ? तेही तेवढेच महान आहे! आज त्या ताइफवाल्या गुंडांची, सरदारांची मुलेबाळे, संपूर्ण ताइफवासी पैगंबरांवर जीवापार प्रेम करणारे मुस्लिम आहेत. ही क्षमाशीलता अंगीकारल्याशिवाय कोणी पैगंबरांचा खरा अनुयायी होऊ शकत नाही. समस्त मानवजातीसंबंधी निखालस प्रेम, आपुलकी असल्याशिवाय हे शक्य नाही. क्षमाशीलतेचा हा पैगंबरी गुण त्यांच्या सर्व अनुयायांनी अंगीकारल्यास निश्चितच चित्र बदलेल.
‘‘सलाम उस पर के जिसने खूँ के प्यासों को कबाएँ दीं।
सलाम उस पर के जिसने गालियाँ खाकर दुआएँ दीं!’’
- (संकलन : डॉ. सय्यद रफीक)
Post a Comment